Leiderschap is een keuze

Op 13 juni waren we te gast bij Rabobank met het Feldgang-programma. Centraal stond de vraag: hoe geeft Rabobank vorm aan haar rol in de transitie naar een gezond voedselsysteem voor boer, consument en planeet? En welke rol speelt de True Value visie hierin?

Tijdens deze bijeenkomst onderzochten de deelnemers ook hun eigen rol in deze transitie: welke rol willen en kunnen zij spelen, en wat hebben zij daarvoor nodig?

De Waarde van Schone Lucht, Water en Bodem

True Value: Het herwaarderen van waarden die voor ons allemaal van levensbelang zijn, is essentieel, vooral in ons economische systeem. Denk aan schone lucht, water en bodem. Vaak waarderen we vooral datgene of degenen waarmee we in direct contact staan, dichtbij ons. Waardering kan pas plaatsvinden als iets in ons bewustzijn is. Vroeger was dat vanzelfsprekend als het over de natuur ging, omdat we er direct van afhankelijk waren. Hoewel onze directe afhankelijkheid niet is veranderd, is onze relatie met de sociale en natuurlijke omgeving dat wel.

Een Breder Perspectief in de Food- en Agrisector

In de food- en agrisector beperken we ons denken nu vaak tot een deel van de keten, en daarmee ook tot een deel van de oplossingen voor de uitdagingen van vandaag en morgen. De maatschappelijke opgaven vragen ons om weer vanuit het geheel te redeneren. Internationale ketens bieden een goed voorbeeld; we hebben vaak slechts beperkt zicht op het geheel. Nieuwe wet- en regelgeving zoals CSRD dwingt ons om de totale keten opnieuw te bekijken met het oog op duurzame voedselproductie en de herwaardering van diverse waarden, naast economische waarde.

Boerenwijsheid en Waarden

Leiderschap in deze tijd vraagt om zelfbewustzijn en een scherp bewustzijn van je omgeving. Het vraagt om wijsheid om de juiste keuzes te maken uit alle beschikbare data. Denk aan de boerenwijsheid die een boer tijdens een Feldgang inzet: wat zie je om je heen, zowel het vergezicht als dicht bij de grond, en wat vertelt dit je over de werkelijkheid en wat deze nodig heeft? In deze overvloed aan informatie is het essentieel om gecentreerd te blijven rondom je eigen waarden. Regelmatige reflectie en sparringpartners, zoals tijdens onze sessies, kunnen hierbij helpen.

Wat kunnen we vandaag de dag leren van boerenwijsheid? En wat is wijsheid precies? Systeemdenker Russell Ackoff beschrijft in “Differences that make a difference” de piramide van wijsheid. Volgens hem is informatie waardevoller dan data, kennis waardevoller dan informatie, begrip waardevoller dan kennis, en wijsheid het meest waardevol van alles. Wijsheid is nodig om de juiste dingen te doen, wat bepalend is voor effectiviteit.

Van Data naar Wijsheid

Met zoekmachines zoals Google en nieuwe AI-tools hebben we binnen enkele seconden toegang tot allerlei informatie. Wijsheid is de kunst om die informatie te benutten voor het grotere goed, niet alleen voor individueel belang. Veranderingen in de agrifoodsector sinds de jaren ’90 hebben ons welvaart gebracht, maar ook onbedoelde negatieve gevolgen zoals problemen met de bodem, water en lucht.

Maatschappelijke veranderingen vergen vaak meerdere generaties, maar tegenwoordig zien we grote veranderingen binnen één generatie plaatsvinden. Een beetje meer boerenwijsheid zou ons goed doen. Hoe kunnen we alle kennis over waarde en True Value benutten? Het begint bij het bewustzijn van het verschil tussen informatie en wijsheid:

 

Informatie =  Weten hoe het gesteld is met de gezondheid van mens, bodem, water en economie in een gebied, op basis van metingen.

Wijsheid = In staat zijn deze waarden weer meer in balans te brengen in een gebied door te begrijpen hoe de natuur werkt en daarmee samen te werken zoals boeren dat kunnen

Informatie = Weten hoe klimaatveranderingen zich ontwikkelen, langs welke parameters en kantelpunten.

Wijsheid = Een waardevolle partner zijn in het proces om tot duurzame oplossingen te komen.

 

Gezamenlijke Toekomst

We praten vaak over data en informatie, maar hoe komen we tot waardevolle samenwerking in ketens en gebieden om daadwerkelijk de juiste dingen te doen? Gezondheid moet drievoudig zijn: gezonde consument, boer en land. Boerenwijsheid leert dat wat goed is voor de kwaliteit van het land ook goed is voor de gezondheid van de mens, en vice versa.

Kunnen we alle data die we verzamelen toetsen aan onze waarden en die als leidraad nemen voor beslissingen die de toekomst bepalen? Zijn we daartoe in staat als sector, of wachten we op regelgeving? Steken we energie in leiderschapsontwikkeling gericht op het worden van een waardevolle samenwerkingspartner in de transitie naar gezondheid in drievoud, of wachten we tot we de juiste partners vinden?

Leiderschap is een keuze, die op elk niveau gemaakt kan worden. Welke keuze maak jij?